Merkeze Göre Enflasyonun Sorumlusu Gıda: Kuraklık ve Depremle Fiyatlar Artacak
Merkez Bankası her ay olduğu gibi TÜİK’in enflasyon verilerinin ardından Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu’nu açıkladı. Cuma günü açıklanan enflasyon verilerinde baz etkisi nedeniyle yıllık oranın gerilediği, fiyatların ise yükselmeye devam ettiği görüldü. TCMB de fiyat artışlarını ‘Gıda fiyatları başta sebze, kırmızı et, süt ve süt ürünleri olmak üzere yüksek oranda artmaya devam etti’ şeklinde yorumladı.
Kahramanmaraş’ta meydana gelen depremler ve dünyayı etkisi altına alan kuraklık tehlikesi nedeniyle gıda fiyatlarındaki artışın devam edeceği tahmin ediliyor.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Şubat ayında sebze, kırmızı et, süt ve süt ürünleri başta olmak üzere gıda fiyatlarının yüksek oranda artmaya devam ettiğini kaydetti.
TCMB’nin Şubat Fiyat Gelişmeleri Raporu’nda “Şubat ayında tüketici fiyatları yüzde 3,15 arttı, yıllık enflasyon 2,50 puan azalarak yüzde 55,18 oldu” belirtilirken, enerji başta olmak üzere tüm ana gruplarda yıllık enflasyon geriledi. ‘ söylendi.
Merkez Bankası’nın enflasyon yorumunda, elektrik fiyatları, döviz kurları ve emtia fiyatlarındaki görünüme paralel olarak son aylardaki ılımlı seyrin korunduğu, temel mal kümesindeki aylık artışların ise yavaşladığı belirtildi.
Hizmet branşlarındaki genel fiyat artışlarının bir önceki aya göre yavaşladığı, gıda, eğitim ve bakım-onarım gibi kalemlerin görece yüksek seyrettiği sonucuna varıldı.
Kiralardaki aylık artış oranının bir önceki aya göre “önemli” azaldığı raporda, “gıda fiyatlarında başta sebze, kırmızı et ve süt ve süt ürünleri olmak üzere yüksek oranda artış” tespit edildi.
Şubat ayında üretici fiyatlarındaki aylık artışın elektrik fiyatlarındaki ‘önemli gerileme’ ile zayıfladığı, böylece ‘B ve C endekslerinde’ yıllık enflasyonun gerilediği belirlendi. Mevsim etkilerinden arındırılmış aylık artışın ‘önemli ölçüde’ yavaşladığı ve Ocak ayı öncesi 2022 seviyelerine gerilediği belirtildi.
Tüm alt kümelerde düşüş olduğu gözlenmiş, B ve C endekslerinde önceki aylara göre mevsimsellikten arındırılmış aylık artışlar belirgin şekilde yavaşlamıştır.
Merkez Bankası’nın açıklamalarına bakıldığında, dünyada büyük sorun olmaya devam eden kuraklık Türkiye’yi de büyük ölçüde etkiliyor. İç dinamiklerde deprem afetlerinin yaşandığı bölgenin üretiminde tarım sektörü ön plana çıkmaktadır.
Kahramanmaraş merkezli 11 ilde etkili olan deprem afetlerinin başta tarım olmak üzere ekonomik hayata olumsuz etkileri artıyor. Son yıllarda önemli ölçüde artan yaşam maliyeti ve düşen satın alma gücü ile gıda fiyatlarındaki fahiş artışlar, sabit ve dar gelirli insanları en çok etkileyen kısımdır.
Ali Kemal Erdem’in The Independent’ta aktardığı gibi, ‘deprem bölgesinden göçün tarımsal üretimi etkileyeceği’ ve gıda fiyatlarının artması beklentisiyle Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Remzi Suiçmez, hasarın boyutunun büyük olduğunu söyledi. Depremin tarım arazilerine verdiği zarar şu anda tam olarak hesaplanamıyor ama durum böyle değil. Durumun bir gıda krizini tetikleyebileceği görüşü dikkat çekti.
Depremin ilk günlerinde Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi çiftçilere yönelik tedbirleri açıkladı. Mazot, gübre tabanı, nakit ödemeler, yem katkıları, ihracat yasakları veya kısıtlamaları gibi takviyeler ne kadar etkili olacak?
Ziraat Mühendisleri Odası Genel Başkanı Baki Remzi Suiçmez, bölgede çok sayıda ziraat mühendisinin hayatını kaybettiğini anlatarak, depremden etkilenen bölgede tarımın önemine de vurgu yaptı. Türkiye’de depremden etkilenen 11 ilde toplam hayvancılığın yüzde 15’inin olduğunu hatırlatan Suiçmez, ‘3.7 milyon hektar tarım arazisi olan 270 bin kayıtlı çiftçi’ olduğunu bildirdi. Depremde yıkılan köylerde tarım alet ve ekipmanlarının da zarar gördüğünü ve hayatını kaybeden hayvan sayısının fazla olduğunu belirtti.
Bölgede tarımla uğraşan nüfusun yaşlı olduğuna dikkati çeken Çadırların yanı sıra ahırlara da ihtiyaç olduğunu belirtti. Şu anda zararın tam olarak ölçülemediği ve tedbirlerin uygulanabilirliğine göre gıda fiyatlarına yansımalarının olacağı kaydedildi.
Türkiye Çiftçiler Birliği Başkanı Münür Ballı, bölgeden gördüklerini “köylerde daha fazla yıkım” olarak açıkladı.
Can kaybı ve hasarın üretime olumsuz yansıyacağını belirten Ballı, kalanların ise arazide tarıma devam edeceğini belirtti.
Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD) Sencer Solakoğlu, birçok üreticinin hayvanlara bakamayacak durumda olduğunu, yem yükünü organize etmeye çalıştıklarını belirtti. Türkiye genelinde son süreçlerde yaşanan üretim sıkıntılarının depremden de etkileneceğinin altını çizerken, bunu uzun vadede görmenin mümkün olduğunu sözlerine ekledi.
ZMO Adana Şube Başkanı Feyzullah Korkut, depremin tarımsal üretimi etkileyeceğini belirterek, “Kırdan kente göç var” dedi.
Dünyada gıda fiyatları Türkiye’nin aksine düşüşte ama kuraklık dikkat çekiyor.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü FAO Gıda Fiyat Endeksi, art arda 11. kez düştü.
FAO Gıda Fiyat Endeksi, Şubat ayında bir önceki aya göre yüzde 0,6 gerilerken, Mart 2022’de ulaştığı zirveye göre yüzde 18,7 azaldı. Düşüş bitkisel yağlar ve süt ürünlerinde görülürken, şeker fiyatlarındaki keskin artış dengelendi .
Kuraklık, çatışma ve yüksek fiyatlar, makroekonomik çıkmazlarla birlikte birçok ülkede gıda güvensizliğini şiddetlendiriyor.
FAO Küresel Bilgi ve Erken Uyarı Sistemi (GIEWS) tarafından her üç ayda bir yayınlanan ‘Mahsul Beklentileri ve Gıda Durumu’ raporuna göre dünyada 45 ülke gıda için dış yardıma ihtiyaç duyuyor. Burkina Faso, Haiti, Mali, Nijerya, Somali ve Güney Sudan’da nüfusun bir kısmı beşinci seviye gıda güvensizliği ile mücadele ediyor veya yakın gelecekte bunu yapacak. Raporda ayrıca dünyada son 40 yılın en kötü kuraklıklarının yaşandığı belirtiliyor.
